اصول احداث باغ پسته

اصول احداث باغ پسته

بر اساس کتب تاریخی و آثار ادبی به جا مانده، می‌توان فهمید که پسته یکی از قدیمی‌ترین میوه‌هایی است که از گذشته تا به امروز در ایران کشت شده است به گونه‌ای که نام این میوه در زبان انگلیسی (pistachio) را از کلمه فارسی پسته گرفته اند. این بدان معنی است که اقلیم ایران در طول تاریخ بستر مناسبی برای پرورش درخت پسته بوده و پسته کاری میان ایرانیان رواج داشته است. اما امروزه با توجه به صادرات این میوه و سودآوری اقتصادی آن، همچنان احداث باغ پسته برای کشاورزان در الویت است. اما باید در نظر داشته باشید با توجه به معضلاتی مانند فرسایش خاک و کمبود ماده آلی خاک‌ها و همچنین افزایش هزینه‌های تولید باید احداث باغ پسته بر اساس اصول علمی و مدرن انجام شود.

بسیاری از مشکلاتی که ما در باغداری پسته با آن مواجه می‌شویم مربوط به رعایت نکردن نکات نکات فنی و اصولی در زمان احداث باغ پسته است.

ما در این مقاله قصد داریم با روش‌ها و اصول ابتدایی و مقدماتی باغ پسته آشنا شویم با ما همراه باشید.

نکات مهم در احداث باغ پسته

قبل از احداث باغ بررسی مسائلی از قبیل شرایط اقلیمی، آب و هوایی، منطقه مورد نظر، وضعیت آب و خاک، عوامل اقتصادی، آزمایش آب و خاک، تسطیح و آماده سازی زمین و تهیه نقشه باغ بسیار مهم است.

اقلیم

بهترین اقلیم برای احداث باغ پسته مناطقی با تابستان‌های گرم، خشک و طولانی است. به طور کلی می‌توان گفت مناطق نیمه بیابانی با تابستان‌های گرم، خشک و طولانی، رطوبت کم و زمستان‌های سرد برای کاشت نهال پسته مناسب است.

خاک

خاک با PH بین ۶.۵ تا ۷.۸ برای کاشت نهال پسته مناسب است. خاک شنی لومی مناسب‌ترین خاک برای نهال‌های پسته است.  یکی از مهم ترین اقداماتی که باید قبل از احداث باغ انجام شود انجام آزمایش خاک است. به کمک آزمایش خاک می توانیم از جنس، نوع خاک، مواد معدنی و میزان ماده آلی خاک آگاه شویم.

دما

دمای هوا نیز یکی از عوامل تعیین کننده برای سازگاری یا ناسازگاری نهال پسته است. اگر دمای منطقه برای رقم پسته مناسب نباشد، درخت طی چند سال پس از کاشت به طور کامل رشدش متوقف خواهد شد. دما را برای ۳ موقعیت زمانی در منطقه باید بررسی شود.

نیازهای سرمایی: اکثر درختان پسته در زمستان دمای بین ۰ تا ۷ درجه سانتیگراد را به میزان ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ ساعت نیاز دارند. تولید میوه در درختانی که کمتر از ۶۰۰ ساعت در دمای مشخص شده باشند ممکن است با مشکل مواجه شود.

دمای فصل رشد: دمای بین ۲۵ تا ۳۵ درجه سانتیگراد برای رشد درختان پسته مناسب است. اگرچه طبق تحقیقات انجام شده درخت پسته قادر است دما‌های پایین و بسیار بالا را تحمل کند اما به طور کلی این بازه دما، رشد درخت پسته را در وضعیت مناسبی قرار می‌دهد.

دما مناسب گرده افشانی: دمای هوا در هنگام گرده افشانی بین ۱۶ تا ۲۲ درجه سانتیگراد است. دمای محیط در هنگام گرده افشانی نباید بیشتر از ۳۰ درجه سانتیگراد و کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد باشد.

ارتفاع از سطح دریا

ارتفاع از سطح دریا بیشتر عوامل تاثیر گذار در وضعیت اقلیم را شامل می‌شود. بهترین ارتفاع برای درختان پسته بین ۸۰۰ تا ۱۸۰۰ متر از سطح دریا می‌باشد. البته برخی از درختان پسته می‌توانند ارتفاعات بین ۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ متر از سطح دریا و یا بین ۲۰۰ تا ۹۰۰ متر از سطح دریا را نیز تحمل کنند.

در نظر داشته باشید که درختان پسته در ارتفاعات کمتر از ۲۰۰ متر از سطح دریا و بالای از ۲۲۰۰ متر رشد نخواهند داشت.

عرض جغرافیایی ۲۷ درجه تا ۳۷ درجه عرض شمالی برای کاشت درخت پسته مناسب است.

آب

درست است که مدار آبیاری درخت پسته نسبت به بسیاری از درختان میوه کمتر است اما از این موضوع نباید غافل شد که به هر حال درخت پسته برای رشد به آب نیاز دارد حتی اگر ۴۰ روز یکبار هم برای درخت پسته آبیاری انجام شود باید آبیاری سنگین باشد و میزان آبی که هر درخت دریافت می‌کند زیاد باشدالبته. آبیاری درختان پسته به آب و هوای منطقه، سن، فصل، بارندگی و روش آبیاری درختان بستگی دارد. درختان پسته در فصل گرم (تابستان) و فصل رشد (بهار) به آبیاری بیشتری نیاز دارند. در پاییز و زمستان درختان باغ را با توجه به میزان بارندگی در منطقه آبیاری کنید.

همچنین درختان در سال اول کاشت خود به آبیاری بیشتری نیاز دارند.

درختان پسته باید در سال اول کاشت به صورت هفتگی آبیاری شوند. از سال سوم تا ۱۰ سالگی، مدار آبیاری را به ۱۴ تا ۲۰ روز افزایش دهید. در درختان بارور در تیر و مرداد هر ۲۵ تا ۳۰ روز یکبار بر اساس نوع خاک آبیاری کنید.

استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار که باعث یکنواختی و تنظیم آبیاری می‌شود و جلوگیری از تنش خشکی را به همراه دارد مناسب است.

روش‌های کاشت پسته

1. در محل اصلی به صورت بذر و پیوند آن.
2. کاشت در کیسه‌های پلاستیکی در محیط خزانه و سپس انتقال به زمین اصلی.

فواصل کاشت

به منظور کاشت درختان پسته معمولا فاصله ۳ تا ۴ متر بین درختان بر روی ردیف و ۵ تا ۷ متر بین ردیف‌ها توصیه می‌شود.

زمان کاشت

درصورتی که قصد دارید به صورت بذر نهال‌ها را به وجود آورید می‌توانید در نیمه دوم اسفند ماه به عمق ۲ تا ۳ برابر طول هر بذر آن‌ها را در زمین بکارید.

کاشت و انتقال نهال در زمین اصلی

نهال‌های گلدانی را با توجه به دوره رشد ۳ الی ۶ ماه بعد از کاشت بذر و در اواخر فصل پاییز یا اوایل فصل بهار به زمین اصلی انتقال دهید.

در صورت تمایل به کاشت نهال در زمین اصلی، در خاک‌های نا مرغوب، گودالی به عرض ۵/۰ تا ۱ متر و عمق ۵/۱ متر مترایجاد و بعد از برداشتن خاک چاله و ریختن خاک مرغوب و مقداری کودهای آلی کاملاً پوسیده، به کاشت نهال اقدام کنید. در خاک‌های مرغوب، چاله‌هایی به قطر ۴۰ سانتی متر و عمق ۶۰ سانتی متر که جای خالی برای قرار گیری ریشه نهال داشته باشد ایجاد می‌گردد.

روش کاشت

درختان باید به گونه‌ای کشت شوند که جریان هوا در باغ صورت گیرد و امکان خروج هوای سرد از باغ وجود داشته باشد تا درختان سرما زده نشوند، حرکت ماشین آلات کشاورزی در عملیات داشت و برداشت امکان‌پذیر باشد، درختان در سطح بیش‌تری در معرض نور خورشید قرار بگیرند زیرا میوه دهی و کیفیت میوه‌ها افزایش یافته و شیوع بیماری‌ها کاهش می‌یابد.

حفرکانال و شکستن لایه سخت

در بیش‌تر خاک‌ها در عمق ۵۰ تا ۱۵۰ متری یک لایه سخت وجود دارد که باعث می‌شود ریشه درخت در آنجا گیر کرده و در نهایت رشد درخت کند یا متوقف شود. عملیات حفر کانال به عمق مناسب سبب می‌شود که در صورت وجود لایه سخت این لایه شکسته شده و رشد ریشه متوقف نشود.

محلول پرالیناژ:

محلول پرالیناژ اغلب قبل از کاشت نهال پسته برای بهبود چسبندگی و قارچکشی در ناحیه ریشه استفاده می‌شود. در نهال‌های ریشه لخت محلول پرالیناژ را روی طوقه بمالید.

طرز تهیه محلول پرالیناژ: ۷۵ گرم کاپتان (قارچ کش) + ۵ کیلوگرم خاک رس (الک شده) + ۵ کیلوگرم کود دامی پوسیده (الک شده) + ۵۰ لیتر آب.

بعد از کاشت نهال های گلدانی در خاک، می توان از قارچکش های سیستمیک مانند تیوفانات متیل برای نهال ها استفاده کرد تا نهال ها نسبت به بیماری های قارچی مقاوم شوند.

خرید نهال

نهال پسته‌ای که برای باغ خود خریداری می‌کنید باید کاملا سالم و عاری از هرگونه بیماری از جمله پژمردگی ورتیسیلیوم، فایتوفتورا و فوزاریوم باشد. علاوه بر این، نهال پسته را از لحاظ وضعیت عاری بودن از آفات بررسی کنید. بهترین پایه برای درختان پسته، پایه بادامی زرند، بادامی ریز است.

نکته مهم در انتخاب نهال‌های گلدانی برای باغ پسته این است که از خرید نهال‌های چندساله اجتناب کنید و دقت داشته باشید که ریشه در انتهای گلدان به صورت پیچ خورده نباشد.

همچنین توجه داشته باشید که نهال پسته دارای شناسنامه و گواهی سلامت باشد تا ریسک خرید نهال پسته به حداقل برسد و حتما از نهالستان‌های معتبر خرید را انجام دهید.

گرده افشانی درختان پسته:

در درخت پسته گرده افشانی و لقاح از درخت نر به ماده فقط توسط باد صورت می‌گیرد. پس ضروری است در هنگام احداث باغ درخت نر هم کاشته شود. بهترین تراکم برای درخت نر پسته، نسبت یک درخت نر برای ۱۰ الی ۱۵ درخت ماده است. توجه داشته باشید هنگام احداث باغ پسته درختان نر را در جهتی که معمولا باد به باغ می‌وزند بکارید.

یکی از دلایل مهم کاهش محصول باغات پسته ناکافی بودن تعداد درختان گرده دهنده می‌باشد.

با رعایت نکات گفته شده در بالا می‌توانید یه باغ پسته خوب را احداث کنید و سال‌ها از ثمره آن بهره‌مند شوید.

سپاس از همراهی شما