کمبود کلسیم در گیاهان
گیاهان برای این که رشد کافی و مناسب داشته باشند و ظاهر شاداب و خواص مختص به خود را حفظ کنند، نیاز به مواد معدنی و عناصر غذایی مختلفی دارند. این مواد معمولا به صورت طبیعی از خاک دریافت می شود، اما در صورتی که خاک تمامی عناصر مورد نیاز گیاه را نداشته باشد، باید با استفاده از انواع کود این مواد مغذی را به گیاه برسانیم. در این مطلب قصد داریم به صورت اختصاصی در مورد کمبود کلسیم در گیاهان صحبت کنیم و بررسی کنیم که نشانه های کمبود کلسیم در گیاهان چه چیزهایی هستند؟ این کمبود چه عواقبی به دنبال دارد و از طریق چه کارهایی می توان آن را کاهش داد؟ تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا مطالب ارزشمندی در مورد نگهداری از گیاهان و محصولات خود به دست بیاورید.
علائم کمبود کلسیم در گیاه
علائم کمبود کلسیم در گیاهان به طور کلی به دو دسته ی نشانه‌های بیرونی و نشانه‌های داخلی تقسیم می شود. نشانه های بیرونی در ظاهر گیاه مشخص هستند و می توان آن ها را به وضوح دید. با این توضیح احتمالا حدس زده اید که نشانه های داخلی، نشانه هایی هستند که در درون بافت گیاه مشخص می شوند و نمی توان از بیرون آن ها را مشاهده کرد. در ادامه نشانه های درونی و بیرونی را برای شما عزیزان شرح می دهیم.
نشانه های بیرونی کمبود کلسیم در گیاه
نشانه های کمبود کلسیم در گیاهان که به صورت بیرونی ظاهر می شوند به شرح ذیل هستند:
- رشد ضعیف: گیاهانی که کمبود کلسیم دارند معمولا دارای رشد ضعیفی هستند. در این گیاه ها ساقه‌ها و شاخه‌ها کوتاه و ضعیف می‌شوند و برگ‌ها کوچک می مانند و به صورت ناقص رشد می‌کنند. همچنین، گل‌ها و میوه‌ها نیز ممکن است کوچک بمانند و به شکل اصلی خود نرسند.
- لکه‌های قهوه‌ای و نقاط قهوه‌ای: کمبود کلسیم می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها و ساقه‌ها شود. این لکه‌ها به طور عمده در قسمت‌های پایینی برگ‌ها و در نزدیکی عروق برگی شکل می‌گیرند. علاوه بر این، نقاط قهوه‌ای روی میوه‌ها نیز ممکن است ظاهر شوند. هر لک قهوه ای نشان کمبود کلسیم نیست و باید با سایر علائم مطابقت داده شود.
- ضعیف شدن ساختار گیاهی: گیاهان با کمبود کلسیم معمولاً دارای ساختار ضعیفی هستند. ساقه‌ها و شاخه‌ها ممکن است به راحتی شکننده شوند و گیاه تمایل به خم شدن و کج شدن خواهد داشت.
- عدم تشکیل ریشه: گیاهان با کمبود کلسیم ممکن است توانایی تشکیل ریشه را از دست بدهند. این مشکل می‌تواند باعث عدم رشد صحیح گیاه شود. چرا که بدون ریشه گیاه نمی تواند مواد غذایی مناسب را از خاک دریافت کند و در نتیجه از بین خواهد رفت.
نشانه‌های داخلی کمبود کلسیم در گیاهان
نشانه های داخلی کمبود کلسیم در گیاهان همان طور که گفتیم به شکل ظاهری نیستند و در درون بافت گیاه ظهور و بروز پیدا می کنند. برای پیدا کردن این نشانه ها باید درون گیاه را دید که نیازمند دقت بیشتری است. این نشانه ها به این صورت هستند:
- تیره شدن اندام‌ها: گیاهان با کمبود کلسیم معمولاً دارای اندام‌های تیره و خشک هستند. این اندام‌ها ممکن است به طور دائمی تاریک شوند و رنگ اصلی خود را از دست بدهند. هم چنین ممکن است در صورتی که کلسیم مورد نیاز تامین شود، رنگ اندام ها به رنگ اصلی برگردد.
- تشکیل لکه‌های سفید و خمیری: کمبود کلسیم می‌تواند باعث تشکیل لکه‌های سفید و خمیری در داخل ساقه‌ها و ساختارهای گیاهی شود. این لکه‌ها ممکن است باعث مسدود شدن عروق و کاهش جریان مواد مغذی در گیاه شوند. این نشانه را باید جدی گرفت زیرا می تواند باعث خسارت و آسیب زیادی شود.
- قابلیت ذوب شدن در آب: گیاهان با کمبود کلسیم معمولاً دارای قابلیت ذوب شدن در آب هستند. این به این معنی است که ساختار سلولی گیاهان ضعیف است و در تماس با آب، ماده گیاهی به آسانی حل می‌شود.
دلایل دچار شدن گیاهان به کمبود کلسیم
یکی از دلایل اصلی کمبود کلسیم در گیاهان، عدم توانایی گیاه در جذب کافی کلسیم از خاک است. خاک‌هایی که دارای pH زیر 6 هستند، معمولاً دارای مقادیر زیادی از یون‌های H+ هستند که می‌توانند با یون‌های کلسیم در خاک و واکنش‌های شیمیایی بسیاری ایجاد کنند. این واکنش‌ها باعث تبدیل کلسیم به فرم‌های غیرقابل حل در آب می‌شوند که توسط ریشه‌های گیاه قابل جذب نیستند. بنابراین، گیاهان در این خاک‌ها دچار کمبود کلسیم می‌شوند.
دیگر دلیل کمبود کلسیم در گیاهان، عدم توزیع و حمل کلسیم به صورت صحیح در گیاه است. در برخی از گیاهان، کلسیم به صورت متحرک در داخل گیاه حرکت می‌کند و می‌تواند به اندام‌های مختلف گیاه منتقل شود. اما در برخی گیاهان، کلسیم به صورت ثابت در برگ‌ها و ساقه‌ها قفل می‌شود و نمی‌تواند به بخش‌های دیگر گیاه منتقل شود. در این صورت، اگر کلسیم کافی در خاک وجود داشته باشد، گیاه دچار کمبود آن می‌شود. این مشکل معمولاً در گیاهانی که میوه‌ها و برگ‌های خیس دارند مشاهده می‌شود.
همچنین، کمبود آب و تنش‌های محیطی نیز می‌توانند عواملی باشند که منجر به کمبود کلسیم در گیاهان شوند. در مواقعی که گیاهان دچار کمبود آب می‌شوند، جریان آب در گیاه کاهش می‌یابد و این باعث می‌شود که کلسیم نتواند به صورت صحیح جابجا شود. همچنین، در مواقعی که گیاهان تحت تنش‌های محیطی مانند دما و رطوبت بالا قرار می‌گیرند، کلسیم به صورت فعال تر از بخش‌های مختلف گیاه حذف می‌شود و در نتیجه عوامل کمبود کلسیم در گیاهان ایجاد می‌شود.
راه رفع کمبود کلسیم در گیاهان
رفع کمبود کلسیم در گیاهان، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. یکی از راه‌های ساده برای افزایش سطح کلسیم در خاک استفاده از کودهای حاوی کلسیم است. اطلاعات بیشتر با مطالعه کود کلسیم نیترات در بنتاکو با ما همراه باشید. این کودها می‌توانند به صورت مستقیم به خاک افزوده شوند یا از طریق محلول‌پاشی روی برگ‌ها به گیاهان اعمال شوند. همچنین، می‌توان از کودهای آلی که حاوی کلسیم هستند، مانند آهن دانه یا کودهای دریایی استفاده کرد.
علاوه بر افزودن کودهای حاوی کلسیم، اصلاح pH خاک نیز می‌تواند به برطرف کردن کمبود کلسیم در گیاهان کمک کند. کاهش pH خاک با استفاده از موادی مانند سولفور کلسیم یا سولفور آهن می‌تواند باعث افزایش قابلیت جذب کلسیم توسط گیاهان شود. همچنین، ریشه‌های گیاهان نیز می‌توانند در جذب کلسیم موثر باشند. برای افزایش توانایی ریشه‌ها در جذب کلسیم، می‌توان از عناصر دیگری مانند بور یا منگنز استفاده کرد. این عناصر به عنوان کمک‌هایی برای جذب کلسیم عمل می‌کنند و می‌توانند باعث افزایش سطح کلسیم در گیاهان شوند.
در نهایت، برخی از گونه‌های گیاهی حساس تر به کمبود کلسیم هستند. در این صورت، ممکن است نیاز به انتخاب گونه‌های گیاهی مقاوم تر به کمبود کلسیم باشد. انتخاب گیاهانی که توانایی بالایی در جذب کلسیم دارند و یا به راحتی می‌توانند از روش‌های دیگری برای تامین کلسیم استفاده کنند، می‌تواند به برطرف کردن کمبود کلسیم در گیاهان کمک کند.
گیاهان حساس در دریافت کلسیم
یکی از روش هایی که خسارت را به حداقل میزان ممکن می رساند این است که گیاهان حساس به کلسیم را شناسایی کنیم و با استفاده از کود رسانی به موقع، جلوی آسیب را بگیریم. برخی از محصولاتی که به کلسیم حساس هستند به شرح ذیل می باشند:
- گوجه فرنگی: این گیاه برای رشد مناسب نیاز به کلسیم دارد. کمبود کلسیم در گوجه‌فرنگی می‌تواند منجر به بروز بیماری‌هایی مانند پوسیدگی پایین برگ‌ها، پوسیدگی کنترل نشده میوه و بروز نقص‌هایی در ریشه شود.
- سیب زمینی: سیب‌زمینی نیز از گیاهان حساس به کمبود کلسیم است. کمبود کلسیم در سیب‌زمینی می‌تواند منجر به بروز بیماری‌هایی مانند چربی زدگی سیب‌زمینی شود. همچنین، این گیاه ممکن است در شرایط کمبود کلسیم، آلوده به بیماری‌های قارچی مانند سرخک شود.
- کدو و بادمجان: کدو و بادمجان در صورت کمبود کلسیم نشانه هایی مثل تیرگی اندام ها و بیماری های قارچی از خود بروز می دهند که باعث زیان بسیار زیادی می شود.
جمع بندی نکات کمبود کلسیم در گیاهان
کمبود کلسیم در گیاهان یکی از مشکلاتی است که می تواند محصولات کشاورزی و گیاهان را با مشکلات زیادی مواجه کند. بیماری ها و مشکلاتی که در اثر این اتفاق ایجاد می شوند هم به انسان و هم به گیاهان آسیب زیادی می زند. در این مقاله در مورد نشانه های درونی و بیرونی گیاهانی که کمبود کلسیم دارند صحبت کردیم و دلایل و روش های جلوگیری از آن را نیز ذکر کردیم. در پایان در خصوص گیاهانی که به دریافت کلسیم حساسیت بیشتری دارند صحبت کردیم و تعدادی از آن ها را برایتان نام بردیم. امیدواریم که نکات این مقاله در بهبود فعالیت شما در زمینه پرورش گیاهان کمک کرده باشد. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر می توانید به سایر مقالات درج شده در بلاگ سایت مراجعه بفرمایید.
